APARIR

Bu sözcüğü, harita sayfası olarak bilinen 85v - 86r sayfasında (sağ üst kısımda kale çiziminin etrafındaki yazı içerisinde) okuduk. Bu sözcüğün içindeki bazı 'O' ve 'A' harfleri net çizilmediği için, bizim gibi bu sözcüğü hem 'OPARAR' hem de 'APARAR' okuyanlar olacaktır. Aslında bu fark ses değeri açısından fazla bir sonuç değişikliği yaratmayacaktır. Bu sözcük bugün Azeri ağızlarında yaşayan ancak Anadolu ağızlarında unutulmak üzere olan APARAR sözcüğüdür. Yazar sonraki AR veya OR okunan kısmı sözcüğün ana kısmından bira daha açıkta (ayrı) yazmış. Ancak yazarın bu yazmanın kolay okunmasını istemediği için bilerek sözcükleri farklı yazdığını biliyoruz. Yazar bilinçli olarak bileşik olmayabilecek sözcükleri bileşik veya ayrılmadan yazılabilecek ekleri ayrı yazabilmektedir. Yazar bunu yaparken aslında amacı hem yazmanın zor okunmasını sağlamak hem de cümle anlamlarını değiştirecek şekilde muhtelif kelime oyunları yapmaktır. Türk dilinin farklı ağızlarında/lehçelerinde APARIR ve APARAR şeklinde yazılan ve yazarın bu yazmada sondaki -AR/-OR okunabilen eki ayrı yazdığı sözcüğün '-ar' eki isim-fiil (partisip) eklerinden olup, buradaki fonksiyonu, 'geniş zaman ekinin geçici ve kalıcı isim yapma' fonksiyonu olarak görülmektedir. 'Aparır' ibaresi halen Azeri-Türk dili ağızlarında işlek olarak görülmekle birlikte 'götürmek', 'iletmek', 'taşımak', 'servis-etmek' gibi anlamlarda kullanılır. Sözlüklerde bu sözcüğün anlamını APARMAK araması yaparak '-mak' sözcük-eki ile görmek mümkündür. Fiilden isim yapma ekleri olarak bilinen '-mak / -mek' ekleri, fiil kök veya gövdelerinden isim yapan (hareket isimleri yapman) eklerdir. Bu -mek/-mak ekleri bütün fiillerden isim yapabilirler. Bu ek mastar da yapabilir ve fiilin gösterdiği işi dâimî (sürekli) yapan isimler oluştururlar. (The suffixes “-mek/-mak”: these are suffixes of Turkish infinitive. They turn the root word into a verb as well as also a concrete noun. Furthermore, the “k” drops when (me[k]/ma[k]) another suffix is added beside it.) Bu sözcükler okunmuş olduğu 85v - 86r sayfasında; "ÜLGSU OLCO POŞAM ÖR IYAĞIN ÖPÜR" cümlesi içerisinde geçmektedir. Bu sözcükler bu cümlenin öncesinde yazılı durumdadır. Cümlenin evveli de vardır ancak şu ana kadar okuduğumuz/incelediğimiz kısım; "ÇCILU OVĞN OILGZ OPARAR ÜLGSU OLCO POŞAM ÖR IYAĞIN ÖPÜR" cümlesi veya yarım cümlesidir. (ÇOCUKLU, AVIKKIN, OĞLAN KIZ APARAN EL+KIZI 'ALCA', PAŞAM, ‘ÖR AYAĞIN ÖPER’.) Yazar virgül veya cümle sonunda nokta işareti kullanmadığı için özellikle uzun cümlelerin nerede başladığı nerede bittiği paragrafın veya sayfanın bütünü incelendiğinde daha iyi görülmektedir. Bu cümleyi bugünkü dilimiz ile yazacak olsak, "ÇOCUKLU AVIKKIN (erkek düşkünü) OĞLAN KIZ APARAN (oğlan kız çocuklarını götüren/taşıyan/servis eden) EL+KIZI 'ALCA', PAŞAM, ÖR AYAĞIN ÖPER" şeklinde yazacaktık. Bu cümlede ALCA sözcüğü veya yazarın yazdığı şekli ile OLCO sözcüğü bir kadının adıdır (Ya-da bu kadın esir anlamına gelen OLCA sözcüğü olabilir). ÖR sözcüğü "kaftanın koltuk altları" anlamında kullanılmıştır. Bu cümle hakkında daha fazla bilgi cümle okumaları sayfamızda görülebilir.