AY+KIZAR (kızışır/ısınır-cıs!-ar) / AĞACI+SAR / AY+cılcıl/cici+SAR

Bu kelime için “OYGUSAR”, ve “OYCCUSAR” okuması yapılabilir. Ayrıca baştan üçüncü harfin yazım şeklinden dolayı “I” veya “C” olduğu tam olarak belli değildir. Bu harfin nasıl çizildiğine bakılınca “I” ve “C” arası bir görüntüsü var. Bu sebeple “OYICUSAR” okuması da yapabiliriz. Şimdi burada bu bileşik kelimelerin bileşenlerinin anlamlarına bakalım. “Oy”: Ay. (Kelime bugün bazı Türk dili lehçelerinde halen “OY” olarak söylenir ve yazılır. Kelimenin esas anlamlarının İngilizce karşılığı; “Month” ve “Moon”. Bu kelimede anlam “Month” olarak geçiyor.) Anadolu’da bugün Türk dili kabul ederek konuştuğumuz İstanbul ağzında 600 sene önce bu el yazmasının yazıldığı dönem ile bugünü kıyasladığımızda birçok kelimede “O” ve “A” değişimi ve “U” ve “I” değişimi yaşandığını tespit ettik. Bu sebeple olası kelimeler “AYGISAR”, “AYCCISAR”, “AY’ICISAR” olarak seslendirilebilir. Burada ilk anda “AYCCI” ve “AY-ICI” kelimelerini bugün ses değeri yakınlığı dolayısı ile “AĞACI” olarak seslendirdiği düşünülüyor. Ağaç kelimesi bazı ağızlarda ve/veya lehçelerde ağeç, aveç, ay’ıç, ayeç, aac/aaç, ay’ıc, ay’ıç ve bunun gibi söyleniş şekilleri ile seslendirilmektedir. Sar kelimesinin Türk dilinde birçok anlamı vardır. Ancak “AĞACI+SAR” kelimesinin anlamı ağaçların etrafının onun yapraklarının, çiçeklerinin, meyvelerinin sarmış olması veya sarmaya başlamış olması anlamında olmalıdır. Bu anlamdan dolayı yılın beşinci ayı için ad olmuş olabilir. “GISAR” kelimesindeki “GISA-” yazılışı “KISA” ve “GISAR” yazılışı da “KISAR” (kısılır, küçülür) şeklinde okunabilse de bu kelimede “GISAR” yazılışı bugün “KIZAR” dediğimiz kelime olmalıdır. Burada ‘'kızmak ısınmak, sıcaklıkların artması’ anlamındadır. “AY+KIZAR” kelimesinin de anlamı sıcaklıkların artmaya başladığı ay veya ısınan havanın yakmaya başladığı ay olarak çevrilebilir. KIZAR kelimesinin bir diğer anlamı meyvelerin kızarmaya yani olgunlaşmaya başlaması ile ilgili olabilir. Eğer yazarın kelimeyi kullanma şekli bu yönde ise kelime ‘ağacın meyveleri olgunlaşır/kızarır’ anlamında da olabilir. Kelime bu yazılış şekli ile ses-değeri olarak, “OILGUSAR” seslendirilebilecek sözcük ile de fonetik-yakınlık içerisindedir. OIL kelimesi bugün OĞUL olarak seslendirilmektedir. GUSAR kelimesi ise bugün KUSAR olarak seslendirilmektedir. OĞULKUSAR kelimesi ise canlıların üremesi ile ilgili bir terim olup, larvalar (larva verir), yumurtlar (yumurta verir), hamile kalır (döllenir) gibi anlamlarda kullanılıyor olmalıdır. Terim arıcılık terimlerinden OĞUL anlamında kullanılmış da olabilir. Bu şekli ile bu dönem, hayvanlar âleminden esinlenilerek (onların üreme süreci/dönemi v.b. çağrışımlarından dolayı) isimlendirilmiş de olabilir. Yazarın burada kelimenin farklı okunabiliyor olmasını kullanarak bu ayın ve mevsimin özelliğine uygun düşen birden çok anlamı okuyucuya aktardığını tahmin ediyoruz. Bu durumun benzeri örnekler bu el yazmasında pek çoktur. Dil-bilimi adamlarının bir kısmı belki bu okumalarımızın bazıları hakkında bizimle hemfikir olmayacaktır. Belki bunların tesadüfen denk geldiğini düşünenler de olacaktır. Ancak bunların sadece birisini kelimenin karşılığı olarak kabul edenler olsa bile sonuçta kelimenin Türk dilinde olduğu zaten açıkça görülecektir. Bu kelimeler yılın 5. ayı olan “MAY’IS” ayı karşılığı olarak kullanılmıştır. Burada konuyu uzatmamak adına detaya girmeyeceğim ancak MAYIS ve MAY kelimesinin de Ön Türk dili kökleri olduğunu düşünmemizi sağlayacak bazı dil-bilimsel benzerlikler de görülmüştür. Bu takvim sayfasının 12 ayı için olmakla ayrıca bir makale yazmayı ve orada farklı detaylara da dokunmayı düşünmekteyiz. Not: Bu sözcüğün kökü olan OY sözcüğü, hem bir yılın 12 de bir hissesi olan bir aylık zaman dilimini hem de gökte dünyanın uydusu olan AY sözcüğünü ifade eden sözcüktür. Bugün bu sözcük Anadolu-Türk dillerinde 'AY' olarak seslendirilse de Özbekistan'da (Özbek-Türk dilinde) halen 'OY' olarak seslendirilmektedir. Bu 'OY' seslendiriliş biçimi yazarın yaklaşık 600 sene önce yazdığı şekli ile hiç değişmemiş görünüyor. In addition to what I wrote above, I would like to draw more attention to the meaning of one of the different readings of this word; According to the alphabet transcription, we also read this word as "OY+CCU SAR". The word "OY" (AY) is a root-word. It mean 'month' in English. If the "+ CCU" added to this root-word (as a word but not as a suffix), it is highly probable that word may have been pronounced as "cucu" / "cici" in the past. The word "Cici" has the meanings of "sevimli, cana yakın, hoş, güzel, hoşa giden" in the Turkish language. Some of these meanings in English are meanings such as "pretty, cute, sweet, popsy, popsy-wopsy, friendly, nice, beautiful, pleasant". In many of the word examples we have studied in the ATA manuscript, we have seen that the old sound "U" mostly transformed/evolved as sound "I" in time. This "cucu" / "cici" (+ccu) word is very close to today's Turkish word "cılcıl" in terms of phonetic value. This Turkish word "Cılcıl" mean "May" in English. The word "SAR" (at the end of the word "OYCCU SAR") is using in the meaning of "to hug, hug, to surround, to be pleasant, to be welcome", etc. You can find the word 'SAR' with together a suffix '-mak' form (as 'SARMAK') in dictionaries. [The “-mek / -mak” are suffixes of Turkish infinitive. They turn the root word into a verb as well as also a concrete noun. It has no inflection to indicate mood or tense. As a noun it can be suffixed with person and movement suffixes. (Clauson, Guise)] In this case, the word "OY (ay) + CCU (cilcil) SAR" can be translated into today's language as "embrace of May", "the surrounding May", "hugging May", "The mount May is welcome -or- welcome May", (and perhaps it may be translated as an implied meaning "the month of pleasant / favored May". Alfabe türeşkoşumuna göre bu sözcüğü "OYCCU SAR" şeklinde de okuyabiliyoruz. "OY" sözüne bugün "AY" demekteyiz ve bu sözcüğün kökü "AY" sözüdür (month). Bu sözcüğe eklenen "+CCU" eğer bir ek olarak değil ayrıca sözcük olarak kullanıldı ise bu sözün "cucu"/"cici" şeklinde söylenmiş olması oldukça ihtimal dahilindedir. 'Cici' sözünün Türk dilinde '"sevimli, cana yakın, hoş, güzel, hoşa giden" gibi anlamları vardır. Bunların anlamların bazılarının İngilizcedeki karşılığı ise "pretty, cute, sweet, popsy, popsy-wopsy, friendly, nice, beautiful, pleasant" gibi anlamlarıdır. Biz ATA el-yazmasında incelediğimiz pek çok sözcük örneğinde 600-yıl önceki "U" sesinin bugün genellikle "I" sesine dönüşmüş olduğunu gördük. Bu sözcük bugün Türk dilindeki "cılcıl" sözcüğüne ses-değeri açısından oldukça yakındır. "Cılcıl" sözü "Mayıs ayı"/'Mayıs' anlamında anlamında kullanılmaktadır. "OYCCU SAR" sözcüğünün sonundaki "SAR" sözcüğü ise "OYCCU SAR" 'sarılmak, kucaklamak, etrafı-sarmak hoşa-gitmek, hoş-gelmek' gibi anlamlarda kullanılmaktadır. 'SAR' sözcüğünü sözlüklerde 'SARMAK' sözcüğü ile yani '-mak' eki almış hali ile bulabilirsiniz. Bu durumda, "OY(AY)+CCU(cılcıl) SAR" sözcüğü 'Mayıs ayının kucaklaması', veya 'hoşa giden/hoşlanılan Mayıs ayı' olarak bugünkü dilimize çevrilebilmesi söz konusudur. Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğüne göre (Sözce) Türkiye'nin bazı bölgelerinde (Uluşiran *Şiran -Gümüşhane) 'MAYIS' ayı için 'cılcıl' ayı denilmekte. [Cılcıl = Mayıs, <https://sozce.com/nedir/62864-cilcil-ayi>]