AL ÇÖP SAP / AIL(ağıl) ÇÖP SAP / AL COF 2(eki) EP (hep)

AL ÇÖP SAP / AIL(ağıl) ÇÖP SAP / AL COF 2(eki) EP (hep)

Original-Latin : OLCOPZAP / OILCOPZAP / OL/OIL+COP/CÖP/COF+ZEP/ZAP/2AP
Transcript :
Mevcut alfabe türeşkoşumuna göre bu sözcüğü; ' OLCOPZAP / OILCOPZAP / OL/OIL+COP/CÖP/COF+ZEP/ZAP/2AP ' şekilde okumak mümkün. Bunun da diğer ay isimleri gibi bir bileşik kelime olduğu söylenebilir. Günümüz Türkçesinde bunlara ses değeri açısından en yakın sözcükler 'AL ÇÖP SAP / AIL(ağıl) ÇÖP SAP / AL COF 2(eki) EP (hep)' sözcükleridir. Bu sözcüğü bir AL+ÇÖP+SAP olarak okuyoruz. Burada Baştaki AL sözcüğü 'almak' veya 'ağıl/aıl' anlamında yazılmış olabilir. Zaten alfabe türeşkoşumuna göre baştaki ilk bileşik harfi hem 'al' hem de 'aıl' olarak okumak mümkün. Bugün Anadolu Türk dilinde bazı bölgelerde 'ağıl' sözcüğünü halen 'al' seslendirmesi ile söyleyen ağızlar vardır. (Mesela; Arpaköy -Ordu, *Afşin -Maraş, Hasanoğlan -Ankara, *Hacıbektaş -Nevşehir, Kırşehir, Ordu ağızları gibi.) Ağıl, koyun ve keçi sürülerinin gecelediği, çit veya duvarla çevrili (çoğunlukla üstü kapalı olan) yerin adıdır. Yazarın '+COPZAP'/'+CÖPZEP' şeklinde yazdığı ve bizim '+ÇÖP+SAP' şeklinde okuduğumuz sözcük ise 'biçilmiş ekin, saman ve buğday yığını' anlamında kullanılmıştır. Bu sebeple bu 'AL+ÇÖP+SAP'/'AIL+ÇÖP+SAP' olarak okuduğumuz bu sözcüğü 'Çöpün sapın alınacağı (toplanacağı) dönem' veya ' 'ağılın çöp+sap ile yani biçilmiş ekin, saman ve buğday ile doldurulacağı dönem' anlamında çevirebiliriz. Yani yazar 12 bölmeli olarak yapmış olduğu bu 12 aylık takvim çiziminde tam 9. aya yani EYLÜL ayına denk gelen yerde bu bileşik kelimeyi yazdığı için bu ayın adına yapılan çiftçi-hayvancı takviminde 'ALÇÖPSAP' adı verildiğini görüyoruz. Yani bugün EYLÜL olarak seslendirdiğimiz ayın karşılığı olarak ALÇÖPSAP dönemi anlamında bu adın kullanıldığı anlaşılmaktadır. Ancak bu sözcüklerin elimizdeki türeşkoşuma göre ayrı ayrı seslendiriliyor olması sebebi ile de, bu sözcüğü oluşturan bileşenlerin Türk dilinde farklı anlamlara geldiğini göstermek adına yandaki tabloda bu sözcüklerin açıklandığı linkleri de paylaşalım. Bunu yaparken yazarın 600 sene önce bu sözcüklerin tamamının anlamını kastederek bu sözcüğü kullandığı anlamı çıkarılmasın. Ancak Türk dilini bilmediği halde bu bileşik sözcüğün bileşenlerinin farklı okunuşları Türkçe değildir diye düşünebilecek yabancıların da bu sözcüğün farklı okunuşlarının da Türk dilinde anlamı olduğunu görmeleri adına bu linkleri paylaşmaktayız. Not: Burada COP/CÖP yazılan sözcük 'evsel atık' anlamında değil sadece 'saman-yığını' anlamında kullanılmıştır. Yazarın dilinde 'çöp' ve 'cöp' söylenişleri yakın anlamlarda kullanılmış olabilir. Yazar belki bu sözlerden birisini buğday sapı diğerini ise hayvanlara yem yapılabilecek nitelikteki ot, yaprak veya hayvanlara yedirilebilir nitelikteki bütün kuru-otsu-gövdeleri tanımlamak için kullanmış olabilir. Yani buğday sapı veya samanı ile bunlar arasında ayrım yapacak şekilde bu sözcüğün kullanımı olmuş olabilir.
Links
https://brbl-zoom.library.yale.edu/viewer/1006194
https://sozce.com/nedir/9737-al
https://sozce.com/nedir/6900-ail
https://sozce.com/nedir/5139-agil
https://sozce.com/nedir/271881-sap
https://sozce.com/nedir/79934-cop
https://sozce.com/nedir/108042-eki
https://sozce.com/nedir/108073-ekin
https://sozce.com/nedir/240626-ol
https://sozce.com/nedir/113629-ep
https://sozce.com/nedir/113629-ep
https://sozce.com/nedir/65553-cof
Sources
Page Row Number Word Sequence/Column Number
67r 0 0