ÖGEYİ

Yazarın ÖGEY biçiminde yazdığı ve günümüz Türkiye Türkçesinde "üvey" anlamındaki sözcük tarihsel olarak (ve bazı günümüz Türkçesi ağızlarında da halen) ÖGEY biçiminde seslendirilmektedir. Bu sözcük Eski Türkçe dönemi yazılarında da ÖGEY biçiminde ve aynı anlamda kaydedilmiştir. Burada yazarın ÖGEY-Ü biçiminde yazdığı -Ü sözcük eki günümüz ağızlarında çoğunlukla -İ ses biçimindedir. Burada "-i/-ü" sözcük eki Türkçede yaygın olarak kullanılan üçüncü tekil iyelik ekidir. Yani bu sözcük eki, bir nesnenin bir kişiye ait olduğunu ya da onunla yakın ilişkili olduğunu belirtir ve insanlar arası akrabalık terimleri bağlamında da kullanılabilmektedir. Burada da bu sözcük "üveyi/üvey olan/üvey-kızı" anlamında kullanılmıştır. Örneğin: - Kız-ı → onun kızı, birisine ait olan kız - Üvey kız-ı → üvey olan kız, ama aynı zamanda birisinin üvey kızı anlamı taşır. Bu ek genellikle hem sahiplik bildirir hem de tanımlayıcı bir belirteç işlevi görür. Cümle içi konumuna göre isim tamlamasının tamlayan-tamlanan ilişkisini kurar. Dilbilimsel Açıdan - Kategori: İyelik eki (Possessive suffix) - Tipolojisi: Morfolojik ek → sentezleyici (agglutinative) dillerin bir özelliği - Personel/kişi-adlandırmaları karşılığı: 3. tekil kişi (o) Bu yapı, özellikle Türkçe'nin eklemeli yapısı nedeniyle açık ve şeffaf bir şekilde sahibini belirtmek için ve iki kişi arasındaki (ya da kişiler arasındaki) yakınlık, uzaklık veya akraba olup olmama durumunu ifade etmek için kullanılır. Ek, hem sentaktik (söz dizimi) düzeni hem de semantik (anlam bilimi) ilişkileri belirginleştirir. Karşılaştırmalı Not: İngilizcede bu tür iyelik anlamı genellikle "of" yapısıyla veya doğrudan sahiplik zamirleriyle kurulur: - "üvey kızı" → her stepdaughter / his stepdaughter Ancak Türkçede bu anlam ekle sağlanır; dolayısıyla “kız” + “ı” = “onun kızı” gibi bir yapı ortaya çıkar. Yani burada yazarın ÖGEYÜ biçiminde yazdığı sözcük "onun kızı" veya "onun üvey kızı" anlamındadır. --- Türkçede Üçüncü Tekil İyelik Eki: "-ı/-ü" Yapısal Özellikleri: - İyelik eki (Possessive suffix), 3. tekil kişi (o) - İşlevi: Sahiplik bildirir, isim tamlamalarında tamlanan öğeye eklenir. - **Varyantları:** Türkçede ünlü uyumuna göre "-ı", "-i", "-u", "-ü" olarak dört biçimde görülür. **Örnekler:** - ev-i → his/her house - kız-ı → his/her daughter - elma-sı → his/her apple. Bu son (elma-sı/alma-sı gibi) örnekten de anlaşılacağı gibi türkçenin fonetik harmonisi gereği bu sözcük ALMA-I biçiminde (sonunda çift sesli harf yan-yana kalacak biçimde) kullanılmaz fakat bu tip yapılarda "-ı", "-i", "-u", "-ü" ekleri "-sı", "-si", "-su", "-sü" biçimlerini alabilir. Öyle ki bu sözcük eki VM içeriğinde bazı sözcüklerle birlikte fonetik uyuma göre sıklıkla -su/-sü biçimiyle de görülebilmektedir. Sosyo-dilbilimsel Özelliği: Bu ek yalnızca sahiplik bildirmez; aynı zamanda *kişiler arası ilişkileri*, *toplumsal statüyü*, ve *duygusal bağları* gösterebilir. Örneğin *teyze-ciği* ifadesinde hem aidiyet hem de sevecenlik bulunur. --- Karşılaştırmalı Tipoloji: Diğer Türk Lehçeleri Azerice: - Aynı sistem korunur: - **ev-i** → onun evi - **qız-ı** → onun qızı Kazakça: - Üçüncü tekil iyelik eki genellikle **-сы/-сі**: - **үй-і** → his/her house - **қыз-ы** → his/her daughter Kırgızca: - Aynı biçimde eklenir: - **үйү** → his/her house - **кызы** → his/her daughter Özbekçe: - Özbekçede **-си** yaygındır: - **uy-i** → his/her house - **qiz-i** → his/her daughter Bu lehçelerde bu sözcük ekinin biçimsel varyantları olsa da, *işlevsel olarak aynı sahiplik bildirimi* görevini yerine getirir. --- Öne Çıkan Noktalar: - Türkçedeki "-ı/-ü" iyelik eki, hem morfolojik olarak güçlü bir yapı hem de semantik açıdan ilişkileri kodlayan bir unsurdur. - Diğer Türk lehçelerinde biçimsel varyasyonlar olsa da, işlev aynı kalır. Sözlük sayfasında ÖGEY sözcüğü anlam içeriğine bakınız: ÖGEY > https://sozce.com/nedir/246431-ogey ---- / ---- The word, which the author wrote as ÖGEY and means "step-daughter" in modern Turkish, has historically (and still does in some modern Turkish dialects) been pronounced as ÖGEY. This word was also recorded as ÖGEY and with the same meaning in Old Turkish writings. Here, the word suffix -Ü, which the author wrote as ÖGEY-Ü, is mostly pronounced as -İ in modern dialects. The word suffix "-i/-ü" is a commonly used third-person singular possessive suffix in Turkish. In other words, this suffix indicates that an object belongs to a person or is related to them and can also be used in the context of interpersonal kinship terms. Here, the word is used in the sense of "his/her-daughter" or "his/her step-daughter." For example: - Kız-ı → his daughter, the daughter belonging to someone - Üvey kız-ı → the daughter who is step-daughter, but also means someone's step-daughter. This suffix generally expresses both ownership and functions as a descriptive marker. It establishes the complement-complement relationship of the noun phrase depending on its position within the sentence. Linguistically - Category: Possessive suffix - Typology: Morphological suffix → a characteristic of agglutinative languages - Person/person-naming equivalent: 3rd person singular (o) This structure, particularly due to the agglutinative structure of Turkish, is used to clearly and transparently indicate the possessor and to express the closeness, distance, or kinship between two people (or between individuals). The suffix clarifies both the syntactic structure and the semantic relationships. Comparative Note: In English, this type of possessive meaning is usually formed with the "of" structure or directly with possessive pronouns: - "stepdaughter" → her stepdaughter / his stepdaughter. However, in Turkish, this meaning is achieved through the suffix; thus, a structure like "kız" + "ı" = "her daughter" emerges. In other words, the word written here as ÖGEYÜ means "her daughter" or "her stepdaughter." --- Third Singular Possessive Suffix in Turkish: "-ı/-ü" Structural Features: - Possessive suffix, 3rd person singular (o) - Function: It indicates ownership and is added to the possessive element in noun phrases. - **Variants:** In Turkish, it appears in four forms: "-ı", "-i", "-u", and "-ü" depending on vowel harmony. **Examples:** - ev-i → his/her house - kız-ı → his/her daughter - elma-sı → his/her apple (In this like phonetic harmonic case, such as "ALMA-SI", the forms "-ı", "-i", "-u", and "-ü" became forms "-sı", "-si", "-su", and "-sü") Sociolinguistic Features: This suffix not only indicates ownership; it can also indicate *interpersonal relationships*, *social status*, and *emotional ties*. For example, the expression *teyze-ciği* conveys both belonging and affection. --- Comparative Typology: Other Turkic Dialects Azerbaijani: - The same system is maintained: - **ev-i** → her house - **qız-ı** → her qızı Kazakh: - The third singular possessive suffix is usually **-сы/-сі**: - **үй-і** → his/her house - **қыз-ы** → his/her daughter Kyrgyz: - It is added in the same way: - **үйү** → his/her house - **кызы** → his/her daughter Uzbek: - In Uzbek, **-си** is common: - **uy-i** → his/her house - **qiz-i** → his/her daughter Although there are formal variants of this suffix in these dialects, it functionally serves the same possessive function. --- Highlights: - The possessive suffix "-ı/-ü" in Turkish is both a morphologically strong structure and a semantically powerful element that encodes relationships. - While there are formal variations in other Turkish dialects, the function remains the same. See the semantic content of the word ÖGEY on the dictionary page: ÖGEY > https://sozce.com/nedir/246431-ogey