SAPIP/SEBEP ÖLÇÜP İKİ ÖLÇÜ
Original-Latin : SAPAP/SEPEP ÜLCÖP İKİ/EKİ ÖYCÖ
Transcript :
These matching words are marked with numbers 2, 3, 4 and 5 in the attached image (page 72v). Here is a sentence with 11 words. This sentence has been fully read. For this reason, we share the notes we take about this sentence in English and Turkish here so that you can clearly understand the meaning of the words.
In this sentence, the author talks about two measuring processes. In other words, the scale figure drawn on the page does not only describe the Libra. This drawing also expresses a measurement and scale-measurement. It is possible to understand this when you fully read this sentence.
On page 72v, a scales drawing is seen in the middle. First of all, we must say that the word written between the two bowl of the scale (in the section marked with yellow background color in the image on the side) cannot be read by ATA-alphabet transcription. This word should have been added in a later period by a different person by using a different pen. We think that this addition was added by the antiquarian Voynich or one of his workers at the time period. Here, the sentence that we read by giving sequence numbers starting from 1 to 11 from left to right consists of the words written in the first ring of this scale drawing.
If we write this same sentence in our current Turkish; We can write this sentence as; “AY+AHPAP SAPIP ÖLÇÜP İKİ ÖLÇÜ-SAĞIN DOKUZ AYA+EK AYGI SAĞIN AY+GÖZEK”. If we will write it with little more explanation; “AY+AHPAP SAPIP ÖLÇÜP İKİ ÖLÇÜ-SAĞIN (net / right-measurement) DOKUZ AY-A+EK SAĞIN (with right expression / clear expression) AY+GÖZEK (to count months (or 9-months+days), and watch the moon (--perhaps by insinuating at the sky here--) and follow/watch the moon with binocular or with lensed instrument)”.
The translation of this sentence says in English explained as: “Hey friends, with using the deviating measurement (scale), to make two net-right-measurements for clearly expressing that period over nine months, let's count the months and observe the moon with the tool.”
(As you can see explanations below, and/or please see explanations in Turkish below for more details.) From here we understand that the author's message is for pregnant women. With using this first word (Ay+Ahbap) as explain below, the author calls pregnant girls/women as like her/his buddy or friend. The author telling them that; if they should count the months/days (in may be a little more than 9 months) with observing the moon (-with implying- to the sky), which is recommended for a clear counting/measurement or result. The writer may have drawn the scale here in this page to remind the zodiac sign too. However, with this sentence, we can clearly say that a measurement process is mentioned by the author. Therefore, the scales drawing on this page and the words ‘SAPIP ÖLÇÜP İKİ' also pointing that 'two side of the deviating measurement -bowls/ends-' or indicates that 'making two measurement by deviating'. This (as an implication) inform to pregnant girls about importance of counting that both sides of the measurement. This information about both side of the actions, mean that counting months/days and observing the moon or sky. This message to advise pregnant women to make these measurements during 9 months and/or on additional days after 9 months. The word '+ GÖZEK' is used for observing the sky with a tool and for counting months/days. (Which mean looking to the moon/sky with binoculars or with a lens-observation-tool.) From the handwriting written here, we understand that the author observed the sky with using some kind of lens instrument. (We think at the same time that the author carefully wrote this manuscript with using a magnifying glass. The author should probably have also looked small creatures with using magnifiers for seeing those which creatures invisible with looking naked eye. We observed about the different signs that allowed us to make this inference, and we will share information about these issues in our future articles and books.)
The word 'OYAPAP' (Ay+ahpap) is a compound word. The first component of this word is the word 'OY'. Today, the word "OY", written in Uzbek-Turkish language as 'OY'. However in dialects of Anatolia and Azerbaijan Turkish, this word is written and read as "AY". The meaning of the word 'AY' is as follows; "Moon", "each of the twelve episodes of the year (month)", "beautiful", "bright/shiny", "shiny/radiance". In addition, 'AY' in Turkish languages is used as a way of addressing someone (as a preposition - particle/postpositive-), and/or (at the same time)it is using as an exclamation meaning 'Hey!'. These word, in Turkey's Afyon place area, (as in the local spoken language) using as 'HEY!', but in East-Trakya area it is using as 'HAY'. In Azerbaijani-Turkish language, it is using as 'AY' and 'HAY' (as a preposition and as an exclamation). The second component of this compound-word (which word written by the author as 'OY+APAP') is the word 'APAP'. This word, in different dialects, You can see this word (in different dialects) in the dictionary pages too. (And some of these can be seen in the source pages shown in the table on the right side in this page.) Today it is often using as 'AHPAP' in the Anatolian Turkish language. The word 'AHPAP' is expresses 'sincerity (friendliness)'. In addition to this, this word can be using in the sense of the meaning as 'look at me - my friend!'. The equivalent of this word (APAP/AHPAP) in English are 'buddy', 'pal', 'friend', and 'fellow'. The word 'OY + APAP' (AY/HEY/HAY + AHPAP) can be translated as 'Oh - buddy!', 'Oh/hey - friend!', and 'Hey/hi - pal!'. However, since the other meaning of the word 'AY' means 'beautiful', it is possible to translate this (AY + AHPAP) word (into a compound word) as 'beautiful + friend' (again as a preposition). So, we think that the author uses this word on this page as a preposition.
----/----
In this sentence, the word "AYGÖZEK" at the end is used as a compound word. Today, the words 'AY' and 'GÖZEK' are written separately. The word AY GÖZEK is the word mean “lets follow the moon by observation”, and at the same time it is the word mean “lets observe the moon with binoculars or lenses”. In other words, this term is used both for observing moon/sky with a binocular or binocular-like device, and also for use to follow/observe the months of the year.
Here we see the words "ÖLÇÜ SAĞIN" (ÖYCÖ ZAĞN) mentioned by the author as "SAĞIN ÖLÇÜ" in the word "SAĞIN" description today.
However, in the same sentence, the word 'ZAĞIN' (sağın) appears twice. In the tenth word, this is used in slightly different from the other. Here, this word is used to mean "expressing the right and clear" or "expressing clearly". Although this manuscript is on different pages throughout, we see that the author sometimes wrote the word as 'SAĞIN' but sometimes as 'ZAĞIN'. Although we are writing and vocalizing this word as 'SAĞIN' today, these two words (sağın and zağın) appear to be differentiated with different meanings in the writer's dialect in the past. When the writer wrote SAĞIN, she/he used this to mean 'benefit', 'usefulness', 'harvestable', etc. However, the author uses the word ZAĞIN in a different sense, as we explained above. For example, where the author writes the word YARARSAĞIN in the other page, she/he used this word in the meaning of 'benefit-can be provided' / 'agriculture-can be made' or 'profitable '. In other words, the author used the words SAĞIN and ZAĞIN within different meaning-content. But today only the word SAĞIN contains the meaning content of both.
We read the word SAPAP, (the second word in this sentence), as SAPIP ('saparak'/'sapmak' = to deviate). But according to the alphabet transcription, we could match this word to words such as 'ŞAFAF ('şeffaf' = transparent)', 'SEPEP' ('sebep' = reason), or 'sebab', 'zebep', 'zifaf' in terms of phonetic-value. Those who want to see the meaning of these words can also look at the dictionary pages I share.
In this sentence, the word OYGU, which is referred to as the 9th word, can be read both as ÖYGÜ ( öykü =story) and OYGU (aygu / aygıt = tool, apparatus, device). The same word also can be read as AYGI (word in terms of device, apparatus, tool) based on its phonetic-value. The word AYGU is used today in different dialects as the name of certain tools, devices and goods or using as some machines names or parts. In our reading experience in VM, we have gained on different readings of most word matched with in most instances without disturbing sentence integrity. Hence, giving an example of a sentence here does not mean that the author does not make more than one meaningful sentence. Here we will show the dictionary links of different reading of these words. We think that the author consciously chose this form of writing.
--- / ---
Note about suffixes:
The root of the word 'SAPIP' / 'SAP-IP' is 'SAP-' (sapmak/sap-mak). The suffix of this word '-IP' (-ip / -ip; -up / -üp) is making word an adverb/verb. These suffixes (Gerundium) constitute verbs expressing a state of motion. Makes adverb/verbs in continuity, time, reason and quantity function. You can see the word root 'SAP-' with '-mak' suffix in the dictionaries, such as 'sapmak'. For example, the word ÖYKMEK has the suffix '-mek' at the end. It mean the root word of this is 'ÖYK-'.
This word (ÖYK- / öykmek) and ÖYC (öyc-ö/öyc-ü/ölç-ü > ölçmek/ölçümek) and ÖLÇ (ölçmek) are words which derived from the same root in the past and which have common meaning content.
You will see this word (ölçmek, sapmak, öykmek) with the suffix '-mek' in Turkish dictionary. Dictionary references showing the meaning of these words have been added on this page.
The “-mek / -mak” are suffixes of Turkish infinitive. They turn the root word into a verb as well as also a concrete noun. It has no inflection to indicate mood or tense. As a noun it can be suffixed with person and movement suffixes.
[Source: <http://web.boun.edu.tr/ergiydir/ders_dokuz.htm>]
--- / ---
Bazı sözcük ek ve kökleri ile ilgili notlar: SAPIP kelimesi kökü SAP- (sapmak) sözcüğüdür. Bu sözcüğün '-IP' eki (-ıp/-ip; -up/-üp) bir zarf-fiil yapan sözcük ekidir. Bu ekler (Gerundium) hareket hali ifade eden fiiller teşkil eder. Devamlılık, zaman, sebeb, miktar fonksiyonunda zarf-fiiller yapar.
SAP- kök-sözcüğünü sözlüklerde '-mak' sözcük-eki ile görebilirsiniz.
Mesela ÖYKMEK sözcüğünde de sonda '-mek' eki vardır.
Bu sözün de kökü ÖYK sözcüğüdür.
Bu ÖYK sözü bizim yazarın ağzındaki ÖYC sözü ile ve ÖLÇ sözcüğü ile ortak kökten türemiştir. Bu sözcüğünde ÖLÇMEK sözcüğü olarak yine '-mek' eki ile görürsünüz. Bu sözcüklerin anlamını gösteren sözlük linkleri bu sayfada eklenmiştir.
Burada yapılan çizim ile eşleşme sağlayan sözcükler, ekli görselde (sayfa 72v'de) 2. 3. 4 ve 5 sayıları ile işaretlenmiş sözcüklerdir. Burada içerisinde 11 adet sözcük olan bir cümle vardır. Bu cümlenin tam olarak okunmuştur. Bu sebeple sözcüklerin anlamlarını net olarak anlayabilmeniz için bu cümle hakkında aldığımız notları burada İngilizce ve Türkçe olarak paylaşıyoruz.
Bu cümlede iki adet ölçme işleminden bahsediyor. Yani sayfada çizili olan terazi figürü sadece terazi-burcunu anlatmıyor. Bu çizim aynı zamanda bir ölçüm ifade ediyor. Bu cümleyi tam olarak okuyunca bunu anlamak mümkündür.
Bugünkü dilimiz ile aynı cümleyi yazarsak; “AY+AHPAP SAPIP ÖLÇÜP İKİ ÖLÇÜ-SAĞIN DOKUZ AYA+EK SAĞIN AY+GÖZEK” şeklinde bu cümleyi seslendirebiliriz.
Biraz daha açıklamalı yazarsak; “AY+AHPAP SAPIP ÖLÇÜP İKİ ÖLÇÜ-SAĞIN (net/sağın-ölçüm) DOKUZ AYA+EK SAĞIN (net-olarak/sağın anlatım ile/net ifade edecek şekilde) AY+GÖZEK (Ayları sayalım/gözetelim ve Ayı alet ile takip edelim anlamında)”.
Bunun almam olarak karşılığı tam olarak şu şekilde açıklanabilir: “Ay ahbap sapıp ölçüm yapan iki net-sağın-ölçüm(-ile) dokuz ayadan biraz fazlasını net ifade edecek şekilde ayları-sayalım/ayları-alet-ile-gözlemleyelim.”
Buradan yazarın mesajının hamilelere yönelik olduğunu anlıyoruz. Yazar hamile kızlara/kadınlara onları ahbabı veya arkadaşı gibi bir hitap şekli ile seslenerek onlara 9 aydan biraz fazlasının olabileceğini ve burada ayları ve günleri saymaları gerektiğini ve gökyüzünü veya ayı da gözlemlemek gerektiğini bildiriyor. Buradaki teraziyi yazar belki de aynı zamanda terazi burcunu hatırlatmak için çizmiş olabilir. Ancak burada bu cümle ile yazar tarafından bir ölçme işleminden bahsedildiğini net şekilde söyleyebiliyoruz. Dolayısı ile bu sayfada yapılmış terazi çizimi ve bu cümledeki ‘SAPIP ÖLÇÜP İKİ’ (saparak ölçüm yapan iki) sözcükleri, “terazinin iki küfesini ve bunların ölçüm yaparken saparak sonucu göstermesi” iması ile yazılmıştır denilebilir. Bu mesaj hamilelere verilen bir mesaj olarak onlara, (9 aya yaklaşınca veya 9 aya ilave günlerde) ölçüm yapmaları ve aynı anda gökyüzünü gözlemlemeleri ve bu anlamda günleri ayları saya saya ve gözlem yapa yapa gitmelerini (hamilelik sürecini bu şekilde takip-etmeleri) nasihat eder ağızla bilgi verir niteliktedir. Buradan yazarın da mercekli bir alet ile gökyüzünü gözlemlediğini anlıyoruz. (Biz aynı zamanda yazarın bu el yazmasını da büyüteç kullanarak dikkatlice yazdığını düşünmekteyiz. Yazar muhtemelen büyüteçler ile çıplak gözle görülemeyen küçük canlılara da bakmış olmalıdır. Bunun işaretlerinden kitaplarımızda örnekleri ile bahsedeceğiz.)
Önemli Açıklama: Bu cümlede sondaki AYGÖZEK sözcüğü bir bileşik sözcük olarak kullanılmış. Bugün ‘AY’ ve ‘GÖZEK’ sözcükleri ayrı ayrı yazılıyor. AY+GÖZEK sözcüğü “Ayı gözetleyerek takip etmek” anlamında ve ayni zamanda da “Ayı dürbün veya mercekli alet ile gözlemlemek” anlamındaki sözcüktür. Yani bu sözcük hem gökyüzündeki ayı dürbün veya dürbün benzeri bir alet ile gözlemlemek, hem de bununla birlikte yılın aylarını sayarak takip etmek/gözetmek/gözlemlemek anlamında kullanılmıştır.
Burada ÖLÇÜ SAĞIN sözleri bugün ‘sağın ölçü’ dediğimiz yani “net bir şekilde sonucu veren, ölçünün ölçülene çok az da olsa bir ayrım bırakmaksızın, tıpatıp uyması niteliğini anlatan“ bir sözcük olarak görüyoruz. Ancak 10. Sözcükte ZAĞIN (sağın) sözcüğünü ‘sağın-anlatım’ manasında yani ‘net-olarak’ anlamında kullandığını görüyoruz. Yazarın SAĞIN sözcüğünü bazen SAĞIN bazen de ZAĞIN olarak yazdığını görüyoruz. Biz bugün bu sözcüğü SAĞIN olarak yazıyor ve seslendiriyor olsak da yazarın lehçesinde veya ağzında bu sözcükler farklı anlamları ile ayrışmış olarak görülmektedir. Yazar SAĞIN yazdığında daha çok ‘yararlanmak’, ‘fayda’, ‘sağmak’, ‘fayda-almak’ anlamında bu SAĞIN sözünü kullanırken ZAĞIN sözcüğünü de ‘sağın-ölçü’, ‘sağın-anlatım’ karşılığı kullanmaktadır. Mesela yazar YARARSAĞIN sözcüğünü yazdığı sayfada bu sözcüğü ‘YARAR-sağlanabilir’ / ‘tarımı-yapılabilir’ veya ‘bir-fayda-sağlar’ anlamında kullanmıştır. Yani biz bugün yazarın hem SAĞIN olarak yazdığı sözcüğü hem de ZAĞIN olarak yazdığı sözcüğü sözlüklerde birbiri ile karışık anlam içeriğinde görsek te bu sözcüklerin yazarın ağzında farklı sözcükler olarak farklı anlam içerikleri ile yaşadığını net şekilde söyleye biliyoruz. Bir başka dikkat çekilecek konuya daha burada net bazı örnekler vermek gereklidir. Öyle ki, bu cümledeki ikinci sözcük olan SAPAP sözcüğünü SAPIP (saparak (sapmak) anlamında) olarak almamızın daha uygun olacağını düşündük. Biz burada bu sözcüğü SAPIP şeklinde alıyoruz ancak yazar bize göre hem bunu hem de SEBEP sözünü okumamızı istiyordu. Dolayısı ile bizim burada bugünkü dilimize çevirdiğimiz bu cümlede ikinci sözcüğü SEBEP şeklinde okuyorsanız cümlenin anlamı biraz değişse de cümle bütünlüğü veya yapısı bozulmuyor. Ancak elbette alfabe transkripsiyonuna esasen bu SAPAP sözcüğünün, ‘ŞAFAF (şeffaf)’, ‘SEPEP (sebep/sebeb), veya ses-değeri yakınlığı olarak günümüzde halen kullandığımız ‘sebab’, ‘zebep’, ‘zifaf’ sözcüklerine de ses yakınlığı vardır. Bu cümlede 9. Sözcük olarak geçen ve yazarın OYGU şeklinde yazdığı söz de hem ÖYGÜ (öykü) hem OYGU (oygu) olarak okunmaktadır. Yazarın bu yazmada yazdığı çok sayıdaki sözcük için olmakla, yaklaşık 600 sene önce yazarın ağzındaki ‘O’ sesinin bugün pek çok sözcük için ’A’ sesine dönüşmüş olduğunu biliyoruz. Aynı şekilde de ‘U’ sesinin (özellikle kelime sonlarında bir ek olduğunda) çoğunlukla ‘I/İ’ sesine dönüşmüş olduğunu çok sayıda sözcük örneğinde gördüğümüz için bu 9. sözcüğün ‘AYGI’, yani ‘aygıt/alet’ anlamında yazılmış olduğunu söyleye biliriz. Üstelik buna ilave olarak bugün halen Anadolu’da bazı ağızlarda yazarın aynen 600 sene önce kullandığı gibi bu AYGI (aygıt) sözcüğünün AYGU seslendiriliyor ve yazılıyor olması söz konusudur. AYGU belli aletlerin/aygıtların ve eşya veya makinaların adı olarak farklı lehçelerde kullanılıyor. Ancak bu AYGU sözcüğünün yazarın döneminde ‘AYGI (AYGIT)’ anlamında kullanılmış olduğunu söyleye biliriz. Üstelik bu sözcüklerin her birisinin anlamı (yani ÖYKÜ ve AYGI (aygıt) anlamı cümle içerisinde anlamlı sonuç vermektedir. Yazar bu alfabeyi kullanarak tam da bunu yapmak istemiştir. Bir yazılış birden çok anlamlı sözcük olarak cümle bütünlüğünü bozmadan çalışmaktadır. Dolayısı ile burada bir cümle örneği vermemiz yazarın birden çok anlamlı cümle yapmadığı demek kesinlikle değildir. Bu sözcükler birden farklı okunuşları ile cümle bütünlüğü sağlar şekilde görülüyorsa bu da aynı yazılış şekliyle birden çok sözcüğün anlatıldığını kabul etmemizi sağlar. Tabiyi ki yazar kodlama yapmak amacı ile yarattığı bu alfabeyi kullanarak neredeyse her satırda kelime oyunları yaparak sözcüklere, onların farklı okunuşları üzerinden sonuç cümlelerin farklı ifade ve anlatım zenginliği açısından zenginleşmesini sağlamıştır. Muhtemelen yazarın yaşadığı dönemde ve onun çevresinde bu yazılarını sunduğu ve muhtemelen özel kimseler olan okuyucular için onun kendi zekâsını gösterirken aynı zamanda tek cümle ile birbirinden farklı bilgileri de onlara aktarmış olması söz konusu olmuştur. Muhtemelen bu yazma yazım şekli ve kullanılan edebi ve teknik açısından türünün tek örneği olmaya adaydır. Biz burada sözcüklerin farklı okunuşlarının da sözlük linklerini göstereceğiz. Yazar bunlardan bir veya bir kaçını algılatacak şekilde bilinçli olarak bu yazım şeklini seçmiştir diye düşünüyoruz. Bu sebeple burada tek bir cümle olarak transkripsiyonunu yaptığımız bu cümlenin sözcüklerin farklı anlamları ile farklı tercüme edilebilecek cümleler de verdiği yaptığımız çok sayıda cümle okumasına dayalı bir gerçektir.
Ek Açıklama: Sayfa 72v’de ortada bir terazi çizimi görülüyor. Öncelikle (yandaki görselde sarı fon rengi ile işaretlenmiş bölümdeki) terazinin iki küfesi arasındaki sözcüğün ATA-alfabe türeşkoşumu (transkripsiyonu) ile okunamadığını söylemeliyim. Bu sözcük farklı bir kalem ile farklı bir kişi tarafından yazmaya daha sonraki yıllarda eklenmiş olmalıdır. Biz bu ekleme işinin bizzat sahaf Voynich veya onun işçilerinden birisi tarafından yapılmış olabileceğini düşünmekteyiz. Bizim burada soldan sağa 1 den başlayarak 12 ye kadar giden sıra numaraları vererek okuduğumuz cümle bu terazi çiziminin ilk halkasında yazılı sözcüklerden oluşmaktadır.
Bu cümle için yapılabilecek olası diğer okumalar:
“AY+AHPAP SEBEP ÖLÇÜP İKİ AYCA-SAĞIN DOKUZ AYA+EK ÖYKÜ SAĞIN AY+GÖZEK”.
-veya- “AY+AHPAP ŞEFFAF ÖLÇÜP İKİ AYCA ZAĞIN(kadar) DOKUZ AYA+EK AYGI SAĞIN AY+GÖZEK”. (-ve bunun gibi-)
Links
Sources
https://brbl-zoom.library.yale.edu/viewer/1006205 https://sozce.com/nedir/26954-ay https://sozce.com/nedir/272118-sapmak https://sozce.com/nedir/141109-gozek https://sozce.com/nedir/269161-sagin https://sozce.com/nedir/250487-oyku https://sozce.com/nedir/250485-oykmek https://sozce.com/nedir/245311-oygu https://sozce.com/nedir/28042-aygi https://sozce.com/nedir/28066-aygit https://sozce.com/nedir/295290-seffaf https://sozce.com/nedir/274867-sebep https://sozce.com/nedir/18043-apbap https://sozce.com/nedir/6400-ahbap https://sozce.com/nedir/492-abbap https://sozce.com/nedir/6399-ahbab https://sozce.com/nedir/107665-ehbab https://sozce.com/nedir/107769-ehpap https://sozce.com/nedir/274854-sebeb https://sozce.com/nedir/274835-sebap https://sozce.com/nedir/351678-zebep https://sozce.com/nedir/353133-zifaf |