ÇAKAR / ÇAPAR

This word appears on page 68r. Where this word is written (right next to it), star drawings was made. Therefore, it is possible to think that this word may be the name or adjective of a star, or it could be a noun or adjective that generally describes the stars. We read this word as ÇOXAR (ÇAKAR in Turkish today). However, it is controversial that the third letter from the beginning is 'X' or 'P'. Some meanings of the word ÇAKAR are as follows; Spark, lightning, flashing light source, searchlight, very strong light (sudden light source / light in a very short time) and/or flashing light source. If the author wrote the word with the letter 'P' instead of 'X' (as ÇOPAR)/(ÇAPAR), it may be the name of a star. The word "ÇAPAR" means "messenger", "postman" and "albino" (with a very white face / with a flying image). Obviously, we have not yet investigated whether a star name or adjective called "postman-star" or "messenger / messenger star" is used in any culture. It is necessary to look at this issue separately. However, even though the author wrote 'X', the shape that allows us to read 'P' may be just a mechanical typo. In other words, the excess flow of ink may also allow us to read this letter. In our opinion, this word is written as ÇOXAR and today it is the word that we write as ÇAKAR. The meaning of the word is 'flashing light source', and/or 'light source that appears suddenly, or flashes'. This word is using today as a name for searchlights placed on police cars or ambulances. This word is known as derived from the Old Turkish ÇAK- (verb) root. ÇAK root-word is a word originating from imitation/impersonation, and reflection-sound from nature. For this reason, it is highly probable that word (ÇAK) has been used since the early days when our language birth. Probably, our ancestors, imitating the lightning strike, attributed this sound (to the sound of ÇAK) with the observation of the fall of lightning. The earliest meaning content of the word includes concepts such as 'lightning', 'fire', 'light', 'heat', 'suddenly intense light', 'stroke/hit/impact,'. (We also have an article in more detail on this subject.) Bu sözcük sayfa 68r'de görülmüştür. Bu sözcüğün yazıldığı yerde (hemen yanında), yıldız çizimleri yapılmıştır. Dolayısı ile bu sözcük bir yıldızın adı veya sıfatı olabilir diye düşünmek mümkündür. Ya da, yıldızları genel olarak tanımlayan bir isim veya sıfat olabilir. Bu sözcüğü biz ÇOXAR (günümüz Türk dilinde ÇAKAR) şeklinde okuduk. Ancak, baştan üçüncü harfin, 'X' veya 'P' olduğu tartışmaya açıktır. ÇAKAR sözcüğünün bazı anlamları şunlardır; Kıvılcım, şimşek, yanıp-sönen ışık kaynağı, ışıldak, son derece kısa sürede çok güçlü ışık verip sönen ışık kaynağı. Eğer yazar sözcüğü X yerine P harfi ile ÇOPAR şeklinde yazdı ise; Eğer bu sözcüğü yazar ÇOPAR (ÇAPAR) olarak yazdı ise bunun da bir yıldızın adı olabilme ihtimali vardır. ÇAPAR sözcüğü 'ulak', 'haberci', 'postacı' ve 'albino' (çok beyaz çehreli/ al beniz uçmuş görüntülü) gibi anlamlara gelmektedir. Açıkçası biz herhangi bir kültürde 'postacı-yıldızı' veya 'haberci/ulak yıldızı' adında bir yıldız ismi veya sıfatı kullanılıp kullanılmadığı konusunu henüz araştırmış değiliz. Bu konuya ayrıca bakmak gerekir. Ancak, yazar 'X' yazdığı halde bunu 'P' okumamızı sağlayan şek sadece bir mekanik yazım hatası olabilir. Yani mürekkebin akan fazlalığı bu harfi böyle (her iki türlü P ve X olarak) okumamızı sağlıyor da olabilir. Bize göre bu sözcük ÇOXAR yazılmış ve bugün ÇAKAR olarak yazıp seslendirdiğimiz sözcüktür. Sözcüğün anlamı da 'yanıp-sönen ışık kaynağı' demektir. Bu sözcük bugün polis arabalarının veya ambulansların üzerine konulan ışıldaklar için bir ad olarak söylenmektedir. Bu sözcük, Eski Türkçe ÇAK- (fiil) kökünden türemiş olarak bilinmektedir. ÇAK kök-sözcüğü doğadan taklit yansıma-ses kaynaklı bir sözcüktür. Bu sebeple dilin doğduğu ilk zamanlardan beri kullanılıyor olması olasılığı yüksektir. Muhtemelen, yıldırım düşmesini taklit eden atalarımız, bu sese (ÇAK sesine), yıldırım düşmesi gözlemi ile anlamını yüklemişti. Sözcüğün en erken anlam içeriğinde 'yıldırım', 'ateş', 'ışık', 'ısı', 'birden-bire ortaya çıkan şiddetli ışık', 'darbe' gibi kavramlar vardır. (Bu konuda daha detaylı olarak ayrıca bir makalemiz vardır.)