SOĞRAÇ / SOĞARAÇ

Bu sözcük 101v_102r sayfasında okundu. Sözcük bir bileşik sözcüktür. Sözcüğün sonunda +OŞ okunan bitişeni bu gün AŞ dediğimiz sözcüktür ve daha çok "yemek" ve "çorba" anlamında kullanılan sözcüktür. Sözcüğün önündeki SOĞR+ (soğr+/soğar-) okunan kısım muhtemelen bir çorba adı veya soğan adı anlamında olmalıdır. YA da SOĞUR sözcüğü "soğuk içilen" gibi bir anlamda da olabilir. Yani soğuk içilen bir çorba adı da olabilir. Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğüne göre SOĞRAÇ sözcüğünü "ince doğranmış soğanı yağda kavurarak yapılan yemek" anlamındadır. SOĞARAÇ sözcüğü ise aynı anlamda ve buna ilaveten "eritilmiş yağ" anlamında da kullanılmaktaymış. Bu iki sözcüğe ses yakını olan SAĞRIÇ diye bir sözcük daha vardır ki bu da "sağmaya yarayan kap" / "süt sağılan kap" gibi bir anlamda Anadolu ağızlarında kayda alınmıştır. Bu sözcüğün kökü SAĞMAK anlamına da gelen sözcük köküdür. Her üç olasılık bir kabın üzerine yazılabileceği için bu sözcüğü biz bir çizim sözcük eşleşmesi olarak kabul ediyoruz. Anlaşıldığı kadarı ile yazarın yaklaşık 600 yıl önce SOĞROŞ biçiminde yazdığı sözcük farklı ağızlarda veya zamanla SOĞRAŞ biçimini almış ve bu gün son hecesi +OŞ veya +AŞ söylenişinden değişmiş ve +AÇ biçimini almıştır. Bakınız: https://sozce.com/nedir/285054-sograc https://sozce.com/nedir/285031-sogarac https://sozce.com/nedir/269480-sagric http://www.turkicresearch.com/images/pages/310f4d7f-8d8b-443b-8137-b63f5493f43d_101v_102r.jpg NOT: Bu sözcüğün orjinal sayfada zamanla oluşan tahribat veya solma neticesi ikinci ve üçüncü harfi -aa- ise bu durumda sözcük SAARÖS ve SAĞRÖS de okunabilir. SAAR / SAĞR sözcüğü "sağmak" fiili kökteşi ve +ÖS sözcüğü ÖZ anlamında kullanılmış olabilir. Bu durumda sözcük SAĞILMIŞ ÖZ anlamında olabilir. Şahsen ben dil bilimcilerden ayrı olarak İngilizcedeki sucrose (n.) sözcüğünün sağılmış+öz anlamındaki sözcüklerimizden alıntı olduğunu düşünüyorum. Batılı sözcüklere göre SUCROSE sözcüğü kökeni ["cane-sugar, white crystalline sugar used as a sweetener," 1857, from French sucre "sugar" (see sugar (n.)) + chemical suffix -ose] biçiminde açıklanıyor. Bunların chemical suffix sandıkları -OSE biçimi bildiğin bizim Türk dilinin ÖZ sözcüğüdür. Ayrıca kökeni farsça sanılan ŞEKER sözcüğünün de SIKMAK fiili kökteşi olduğunu söylemek mümkün. Batılılar bu sözcüklerin kökeni için tutarsız açıklamalar yapmaya devam etseler de ve dil bilimciler ile çok konuda farklı düşünüyor olsam da buraya bu notu düşme ihtiyacı duydum. Zira henüz bu yazmanın tamamını okumuş değiliz. Yazmana bu sözcüğüm ŞEKER-ŞURUBU gibi bir anlamda kullanıldığı anlamamızı sağlayacak tümceler okursak büyük olasılıkla SAĞIR+ÖZ sözcüklerinin ŞEKER anlamına SUCROSE sözcüğü kökteşi olduğunu ve sözcüğün aslının Türk diline bağlı olduğunu çok güçlü şekilde göstermiş olacağız.