9 ÇÖP EĞER CÜCER (cücerirse/cücerse) DEĞİŞER DOLU ŞARABA

Yazar burada (folio 89v (bölüm 2 / orta sayfa) ikinci satırda şu cümleyi yazmıştır: "9 ÇÜÖP İYER ÇÜCÖR DÖİYÇÖR DOILU/DOLU ŞARAPA" Burada baştaki sayı '9' (ses değeri ile 'dokuz') veya sözcük 'U' olabilir. Eğer bu 'U' ise, bu durumda bu sözcüğün ses değeri yakınlığı açısından bugün kullandığımız sözcüklerden 'BU' veya 'O' sözcüğü karşılığı olduğunu düşünüyoruz. Yazarın bu cümle içerisinde yazdığı ÇÜCÖR sözünü bugün '-mek' sözcük eki ile ve evrilmiş hali ile 'cücer-mek' sözcüğü olarak görebilirsiniz. CÜCERMEK sözcüğü 'filizlenmek', 'yeşermek' anlamındadır. Bugün Amasya bölgesinde ve adana, eğe bölgelerinde halen kullanılmaktadır. Üstelik Azeri ağızlarında da bu sözcük kullanılmaktadır. Bu cümlede geçen söcükler farklı sözcüklere ses-değeri açısından eşlenebilir. Yani bu cümle için çok sayıda çeviri önerileri sunulabilir. Biz burada bunlardan bazılarını göstereceğiz. Daha net şekilde günümüz diline tercüme etmemiz veya tam olarak hangi anlamı ile çevirmek gerektiğini söylememiz gerekirse bunu sayfanın tamamını inceleyerek yapmak daha doğru olacaktır. Burada ilk olarak amacımız cümle yapısı hakkında fikir verirken sözcüklerin ve cümlenin Türk dilinde olduğunu göstermektir. Dolayısı ile bu cümleyi biz şimdilik şu şekillerde günümüz diline çevirmekteyiz; "9 ÇÖP EĞER CÜCER (cücerirse) DEĞİŞER DOLU ŞARABA" veya "BU/O ÇÖP EĞER CÜCER (cücerirse) DEĞİŞER DOLU ŞARABA" Bu cümlenin anlamı ise onun yazılmış olduğu sayfada çizimi yapılmış olan bitkiyi kasteder şekilde "bu bitkinin az miktarının (9 çöp veya bu/o (tek sapı işaret ederek) çöpü 'cücerirse' yani 'yeşerirse' bu o kadar kıymetlidir ki dolu şaraba bu cücermiş kısım rahatlıkla değişilebilir" anlamındadır. Yani "dolu şaraptan sa bu bitkinin cücermiş hali daha çok tercih edilir" anlamı çıkarılmaktadır. Bu cümleden sayfanın tamamını okumadan orada çizilen bitkinin şarap gibi sarhoşluk etkisi yaratma veya uyuşturma özelliği olduğunun ima edildiği söylene bilinir. Ve bir yeşermiş küçük miktarının bile bir şişe veya dolu şaraptan daha etkili olduğu anlamındadır. Burada DÖİYÇÖR sözcüğü günümüzde farklı lehçe ve ağızlarda 'DEĞİŞER/DEYİŞER ve DEĞİŞİR/DEYİŞİR seslendirilen değişmek/değiştirmek (tercih etmek ve/veya takas etmek) anlamındaki sözcüktür. Bu sözcüğe baktığımızda yaklaşık 600 sene önce yazarın söylediği bu sözcüğün Ç sessiz harfinin zamanla Ş sesine (sessiz harfine) dönüştüğü ve Ö sesinin (sesli harfinin) ise 'E' sesine (E sesli harfine) dönüştüğü anlaşılıyor. Aynı şekilde bu sözcükte yazarın dilindeki (veya yazdığı bu sözcükteki) 'Y' sessizinin ise bazı ağızlarda 'Ğ' sessizine dönüştüğü görülmektedir. Note; ÇÜCÖR = CÜCER (cücermek); 'cücer-mek' > These “-mek/-mak” are suffixes of Turkish infinitive. They turn the root word into a verb as well as also a concrete noun. Furthermore, the “k” drops when (me[k]/ma[k]) another suffix is added beside it (Clauson, Guise <http://www.turkishexplained.com/infinitive.htm>) & [See "cücermek" in this source: <https://sozce.com/nedir/67005-cucermek>] --Bu cümle hakkında elbette daha çok açıklama yapılacaktır. Bizim burada yazdıklarımız bir özet veya bu cümlenin analizine bir girizgah not olarak kabul edilmelidir.