OZOR / AŞAR / ASAR / OZAR

Yazarın OSOR / OŞOR okunur biçiminde yazdığı sözcük bugün dilimizde ASAR, OZOR, AŞAR, AZAR gibi ses değerleri ile yaşıyor olabilir. ASAR sözcüğü “beslemek, büyütmek, yetiştirmek, budamak anlamda kullanılmaktadır. Bunlar da bitki yetiştiriciliği alanının da terimleridir fakat ASAR biçiminde bir bitki adı sözlüklerde henüz bulamadık. Fakat OZOR adında bir bitki olduğu Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğüne baktığımızda görüldü. OZOR; “Ateşte biraz tutulduktan sonra bükülebilen, lifleri yumuşak ve dayanıklı bir çeşit ağaç” adıdır. Muhtemelen bu sözcük AŞAR değil çünkü AŞAR Türkiye'de 1925 yılına kadar tarımsal ürünün onda biri oranında aynî olarak alınan vergiye verilen addır. Aynı biçimde bu sözcük AZAR sözcüğü de olamaz çünkü AZAR sözcüğünün de anlamı farklı. Fakat AZAR veya AŞAR adında bir bitki olup olmadığını bilen birisi varsa bu bilgiyi biz de öğrenmek isteriz. Açıkçası bu ses değeri yakınlarından sadece OZOR bir bitki adı olarak görülmektedir. Yazar OZOR yerine OSOR yazmış. Türk dilinde S ve Z ses dönüşümü farklı ağızlarda sıklıkla kaydedilmiştir. Bu sözcük OZOR sözcüğü olmalıdır. Bakınız: https://sozce.com/nedir/22063-asarmak https://sozce.com/nedir/245864-ozor https://sozce.com/nedir/23825-asar https://sozce.com/nedir/245864-ozor Not: OZMAK sözcüğü kök anlam havuzu içerisinde “ozlaşmak, değişime uğramak, bir şeyden başka bir şey türemek, bir yapıdan başka bir yapı oluşturmak, belli bir formdan farklı bir forma geçmek, değişime uğramış olmak, kendi özünden yeni bir şey çıkartmak/yeniden doğmak” gibi anlamlar da mevcuttur. Yani OZAR dediğimizde bu sözcük “değişime uğrar, ozlaşır, yeni bir şey veya yeni bir yapı oluşturur, form değiştirir anlamındadır. Örneğin tırtıldan bir kelebek oluşması o canlının OZMASI olarak nitelenebilir. Ya da hafızadaki çok sayıda sözcükten yeni bir anlam oluşturmak da bir anlamda ozmak demektir. Yani ozlaşmak ve ozan sözcükleri aynı oz- kökünün türemeleridirler. Fakat burada yazan OSOR sözcüğünün günümüzde AŞAR olarak anılan sözcük olduğunu düşünüyorsanız bu durumda AŞAR sözcüğü “aşmak” sözcüğü kökteşidir ve bu sözcüğün anlam havuzunda “bir yerden veya formdan başka bir yere/ortama veya forma geçer”, “değişir (bir biçimden başka biçime geçer/evrilir) veya aşama kaydeder”, “çiftleşmek/döllemek/birleşmek yoluyla yeni bir canlı türetmek”, “yüksek, uzak veya geçilmesi güç bir yerin öte yanına geçme durumu”, "zamanın geçmesi, bitmek, sona erme durumu” gibi anlamlar mevcuttur. Divanü Lügati't-Türk’de OZMAK sözcüğü “diğerlerinden/başkasından ileri geçmek” veya “ileri farklanmak” anlamında geçmektedir. Günümüzde bu sözcüğü “indirmek/inmek, büyümek, yükselmek”, “öne geçmek / farklanmak”, “yarışı kazanmak / farklanarak başarmak” anlamlarında kullananlar olsa da sözcüğün kök anlam içeriğinde bugün kullanılmayan ve sözlüklerde de pek yer verilmeyen OZLAŞMAK anlamı vardır. Muhtemelen Ön-Türk dili başlangıcı köklerinde OZ ve ÖZ sözcükleri anlam içeriği farklanmamıştı. Yani çok büyük bir olasılık ile hem OZ- hem de ÖZ- sözcükleri uzak geçmişte ortak kökten ayrışmış olabilirler. ÖZMEK sözcüğü bugün “öz durumuna varmak” veya “özlü bir duruma gelmek”, “arılaşmak”, “bitkide gelişme, değişme olgunlaşma durumu” anlamlarında kullanılıyor olsa da sözcüğün uzak geçmiş kök anlam havuzunda “bir yapıdan bir başka yapı oluşturma, form değiştirme, evrilme/değişime uğrama” anlamı burada da vardır. Bu kök anlam içeriği sebebi ile bugün bile halen “kaynayan sıvının koyulaşarak katı bir hale gelmesi” ÖZLEŞMEK demektir. Fakat bu aynı anda OZLAŞMAK anlamına da gelir. Bugün dilde bu bağlantı yitkin düşmüş durumda olsa da kökte var olduğunun işaretleri bu sözcüğün kökünden yapılan türemeleri üzerinden görülmektedir.