OL GÜZ ER / OL GÜZ AR (Güz ayının ermiş/gelmiş olması)

Page 67r. “The tenth month of the Turkish Farmers Calendar, OLGÜZAR / OLGÜZER (October)” : The original text in Latin: OLGÜZAR / OLGÜZER 'OLGÜZAR' is the compound word. The combined words are “OL”, “GÜZ/GUZ”, and “AR” (OL GÜZ AR / OL GÜZ ER / OL GUZ AR/ER). The first word “OL” is directly defined and translated as; "be/being, have, become, get, go, endure, happen, exist, turn, take place, consist, go on, occur, fare, mature, befall, hit, be situated, eventuate, hap, hatch, come over, come off, come about, to gain presence, to occur, to be realized, to be made, to move from one state to another, to be in any situation, to be appropriate, growing up, maturing, be present, reside, ...-etc-" As can be seen, the word 'OL' has multiple meanings. However, it is used here with the meaning of 'olmak (ol-mak)'. If you look at this root word in Turkish dictionaries, you can see the word "ol-" with the suffix "-mak". The “-mek/-mak” are suffixes of Turkish infinitive. They turn the root word into a verb as well as also a concrete noun. Furthermore, the “k” drops when (me[k]/ma[k]) another suffix is added beside it (Clauson, Eyuboğlu, Guise), such as 'olma' (ol-ma). In the middle of this compound word, the component part is the word 'GÜZ'. “Güz” mean “Autumn”, "Autumn-time", "Autumn-period" in English. Güz+ay (GÜZ AY) means 'sonbahar ayı' in Turkish, which express 'the autumn month' in English. The common meaning of the words "GÜZ" and "GUZ" means "autumn month" in English. The component part at the end of this word can be read as both 'ER' and 'AR'. “ER”: “ER/-ER” can be seen both as a suffix and as a root. The word 'ER' has multiple meanings. However, it is used here with the meaning of 'ermek (er-mek)'. If you look at this word (ER) in Turkish dictionaries, you can see the word "ER-" with the suffix "-mek" as 'ERMEK'. The first word “ER/ERMEK” is directly defined and translated as; "arrive, meet, reach, arrive at, get, make, get to, come together, resume, rejoin, retrieve, reunite, reaching, reuniting, maturing" in English. “AR”: “AR/-AR” can be seen both as a suffix and as a root. The word 'AR' is translated as: "become the chestnut colored ", "auburn", “pale leaf colour” (Clauson, Gülersoy, Orucov, Akalın, Eyüboğlu). Thus, the word “OL GÜZ AR” means "being/occur the chestnut colored Autumn-period", (October), "consist the Autumn month when leaves fade", "being auburn month/autumn" and/or "the beginning of autumn". Furthermore, the word “OL GÜZ ER” means "the month that autumn has arrived", "month that autumn set in", "the autumn reached period" in English. (Here, the word 'er' is used with in 'olmak' meaning. However, due to the meaning of the word 'ermek', there may be people who translate this word as 'the month which reaching the middle of the autumn'.) ATA el-yazmasının 67r sayfasında 'OLGÜZAR / OLGUZAR / OLGÜZER' olarak okunabilen sözcük (bu 12 aylık çiftçi takviminde) EKİM ayına karşılık ve/veya eş-anlamlı olarak yazılmış görünmektedir. Bu sözcüğün anlamı "güz ayının ermiş olduğu dönem" anlamındadır. Burada 'er' sözü "ermek", "varmak" anlamında kullanılmıştır. Ancak 'ermek' sözü anlam içeriğinden dolayı bu sözcüğü 'güz olgunlu[una (*ortasına) varan ay' gibi çevirecek kimseler de olabilir. Yazarın yaşadığı dönemde 'er' sözcüğü 'bir-şeyin en tepe/doruk/olgun noktasına ulaşmak' gibi anlamda da kullanılıyordu diye düşünmekteyim. Bugün sözlüklerimizde bu ve başka pek çok sözcüğü tam anlam içeriği ile ifade etmiyorlar veya göstermiyorlar diye düşünmekteyim. Bu takvim sayfasında EKİM ayı karşılığında yazılmış bu sözcük saat 10 istikametinde yazılmıştır. Bu da ayrıca 10. aya denk geldiğini göstermektedir. Aynı sayfada saat 7 istikametinde ÇAĞI-ORAK yazılmıştır. Bu da ORAK çağı anlamındadır. Bu da bu sayfadaki 12 bölmelik çizimin bir takvim çizimi olduğunun başka bir kanıtıdır. (ORAK sözü Temmuz anlamında kullanılan sözcüktür.) NOTE-1: The suffixes “-AR" and "-ER” (-ar -er -ır -ir -ur -ür -r) in Turkish are simple present tense positive participle formations. (The Simple Present Tense is used for habitual situations. The Wide tense participle is an adjective. It precedes the noun which it describes. (Guise)) Turkish simple tense regular single syllable verb formation for verbs of one syllable which end in a consonant the positive tense sign is -ar or -er. There are some exceptions to this general rule. This tense is the only one which shows some irregularity in its formation. There are few verbs which take -ar or -er as their causative sign. [Guise, <http://www.turkishexplained.com/aoristparticiples.htm> & <http://www.turkishexplained.com/aoristpos.htm> & <http://www.turkishexplained.com/causative.htm>] / [-ar/-er/-ır/-ir/-ur/-ür properly an Aorist (past tense) Participial Suffix; forms a few Nouns and Noun/Adjectives. In addition to that, -r- (after vowels)/-ar-/-er- (the ordinary form after consonants)/-ır-/-ir- (very rare, after Dissyllable Nouns in which the second vowel, -ı-/-i-, is elided, fairly common. The (Denominal Noun) -ar/-er (also -rer in ikkirer)/-şar/-şer (after vowels) forms Distributives after Numerals, e.g. birer ‘one each’, and Adjectives of quantity, e.g. azar ‘a few each’; very rare; also a Deverbal and Conjugational Suffix. [Clauson, <http://s155239215.onlinehome.us/turkic/40_Language/ClausonEDT/Clauson_EDT_Suffixes.htm>] Not-2: Eski-Türkçe döneminden kalmış çok sayıda yazılı metinlerde hem geniş zaman hem de şimdiki zamanı karşılayan '-ar, -er , -ur, -ür, -r ekleri söz konusu iken sonraki dönemlerde şimdiki zaman ve belirsiz gelecek zaman olarak ikiye ayrılma durumu söz konusu olmuştur. Kazak-Türk dilinde '-ar', '-r' eki 'belirsiz gelecek zaman kipi' işlevi görebilirken Türkiye Türkçesinde genel olarak geniş zaman eki olarak görülmektedir. Gagavuz-Türk dilinde ise, bildiğimiz kadarı ile ekseriyetle '-ır'/'-ar' aynı zaman dönemini ifade ediyor ve bu da 'net veya kathi olmayan gelecek zaman' olarak görülmektedir. Bunun yanısıra Türk dilinde isimlerden fiil yapan '-ar', '-er', '-r' ekleri de görülmektedir. Mesela Türkmen-Türkçesinde bunun örnekleri görülmektedir. Eski-Türkçede yardımcı fiil olarak görüldüğü bilinen 'er-' fiiliyle ile bağlantılı olarak zamanla bu fiil yapan '-ar'/'-er' ekinin türemiş olması olasılığı vardır. Türkmen-Türkçesinde '-ar', '-er' eki tek heceli ünsüzler ile biten fiiller yapmaktadır. Mesela 'suv (su)' sözüne eklenerek 'suv-ar (suvar)' (sulamak/su-vermek) fiilini ürete biliyoruz. Mesela bu suvar/suvarmak sözcüğüne bugünkü Türkiye Türkçesinde pek raslamamaktayız fakat Azeri ve Türkmen ağızlarında halen işlek bir sözcüktür. Bir diğer örnek vermek gerekirse 'ot' sözcüğüne '-ar' eki ekleyerek 'otar' (hayvan-otlatma/otlatmak)veya bazı ağızlarda anlam kayması ile 'ağzına geleni konuşabilmek' gibi bir anlam da aldığı bilinmektedir. Bu şekilde Türkmen ve Azeri ağızlarında adlardan ve/veya bazı sıfatlardan fiil yapıldığı görülmüştür. Bu sebeple Türk dilinde bu ekten fiil yapılması da sözkonusu olabilmektedir denilebilir. Genel olarak '-ar', '-er', '-ır', '-ir', '-ur', '-ür', '-r' ekleri Türk dilini bilmeyen yabancılara anlatılması oldukça güç olan eklerdendir. Üstelik Eski Türkçe yazıları ve lehçeleri araştıran yabancılar için de bu ekleri anlamak daha da güç olmaktadır. Esas olan, büyük oranda Türkçenin sesli sessiz uyumuna uygun olarak eklerin veriliyor olduğudur. Sesli harf ile biten fiil kök ve gövdelerine '-r' eki, ancak sessiz harf ile bitenlere ise ses uyumuna göre '-ar', '-er', '-ır', '-ir', '-ur', '-ür' eklerinden uygun gelenin verildiğini söylemek yanlış olmayacaktır. Bazen '-ar'/'-er' eki aynı sözcüğe eklendiği halde cümle içinde kullanımına göre farklı içerikte değerlendirilebilinir. Mesela, 'koşar adım uzaklaştı' dediğimizde burada “-ar” eki bir sıfat fiil eki olarak algılanırken 'her gün aynı saatte koşar' dediğimizde ise “-ar” eki geniş zaman kip eki olarak işitiliyor. Sonuçta eski metinler incelenirken bu ekin cümle içinde nasıl kullanıldığına dikkat edilerek bir fikir ileri sürmek daha doğru olacaktır. Bu nedenle bir tek kelime özelinde yaptığımız açıklamalar bir ön fikir olarak değerlendirilebilir ancak belirleyici son söz cümle bütünü incelenerek tayin edilecektir. <http://s155239215.onlinehome.us/turkic/40_Language/ClausonEDT/Clauson_EDT_Suffixes.htm>] https://obastan.com/az/search/?q=güz http://www.sozce.com/nedir/145925-guz